Raskeuze

Inleiding

De eerste onderverdeling bij duiven is die tussen wilde en tamme duiven. De wilde duiven of oorspronkelijke duiven worden weer onderverdeeld in meer dan 300 soorten. Twee wilde soorten die in onze streek voorkomen zijn de houtduif en de tortelduif. In dit verband beperken we ons verder tot de tamme duiven.

De tamme duiven zijn volgens de meeste wetenschappers ontstaan uit één en dezelfde wilde voorvader: de rotsduif (het geslacht Columba livia). Uit die ene voorvader is een enorme verscheidenheid aan rassen ontstaan. De honderden rassen, met per ras diverse variaties, zijn gekweekt op: grootte, kleur, tekening, vorm van de veren, lichaamsbouw, gedrag, oriëntatievermogen en vlieggedrag.

Ondanks de grote uiterlijke verschillen tussen tamme duivenrassen verschillen ze bijvoorbeeld anatomisch maar heel weinig en is de verwantschap zo groot dat ze dezelfde ziekten kunnen krijgen en bij onderling paren probleemloos vruchtbare nakomelingen. Vanouds stond de gebruikswaarde van de duif voorop vanwege zijn vlees, als mestleverancier en als ‘postbode’. Nu is dat voornamelijk recreatief. In landen als Turkije en Irak werden al duizenden jaren geleden verschillende vliegstijlen of vlieguitvoeringen belangrijk gevonden. Door gerichte kweek en selectie werden de diverse vliegstijlen genetisch vastgelegd. De tamme duiven worden onderverdeeld in drie grote groepen: sierduiven, vleesduiven en sport- c.q. prestatieduiven.

Sierduiven

Sier- of showduiven worden gekweekt op uiterlijk. Voor elk sierduivenras is in een rasstandaard beschreven welk type, vorm en kleur gewenst is. De sierduivenliefhebber pronkt met zijn mooiste dieren op tentoonstellingen. Hoe meer de uiterlijke kenmerken van het dier de standaard van het ras benadert des te hoger zal de keurmeester van de tentoonstelling het dier beoordelen. De sierduivenrassen worden vanwege verschillen in uiterlijke kenmerken onderverdeeld in 10 rassengroepen. Omdat sierduiven gekweekt en geselecteerd worden op uiterlijk, hebben deze duiven het vroegere vliegvermogen verloren. Vanwege het slechte vlieg- en oriëntatievermogen worden sierduiven in volières gehouden en krijgen geen vrije uitvlucht. Jarenlang zijn tentoonstellingsduiven bij veel duivenliefhebbers in trek geweest, maar vanaf ongeveer 1990 vinden steeds meer liefhebbers het laten vliegen van hun vogels weer aantrekkelijk.

Vleesduiven

Vleesduiven zijn altijd zware duivenrassen die worden gekweekt voor het vlees. In Nederland is het eten van duivenvlees in onbruik geraakt, maar in veel landen is duivenvlees een delicatesse.

Sport-, prestatie- of vliegduiven

In de hobby duivensport zijn er diverse mogelijkheden om plezier te beleven aan sport- of prestatieduiven. Voor een grote groep liefhebbers van sportduiven betekent het houden van duiven deelnemen aan wedstrijden, maar er zijn ook liefhebbers van sportduiven die niet kiezen voor de wedstrijdsport. Deze liefhebbers hebben zich verenigd in de VDS. Verder kunnen sportduiven onderverdeeld worden naar vliegstijl in: snelheidsduiven (postduiven), hoogvliegers, rollers, tuimelaars, langduurvliegduiven, duikvluchtduiven, ringslagers etc. Elke groep kent weer een verdere onderverdeling met een aantal rassen met ieder een eigen vliegstijl. Bij de groep van hoogvliegers zijn er rassen die zeer energiek en kort vliegen en andere die een rustiger vliegstijl hebben en lang in de hoogste regionen vliegen.

Duivensport kun je op veel verschillende manieren beoefenen. De overeenkomst is dat – ondanks de verschillende invalshoeken – alle duivenhouders graag in de vrije tijd met duiven omgaan, ze verzorgen, naar ze kijken en ermee kweken. Duiven waarmee vliegwedstrijden worden gehouden zijn ander andere postduiven, tipplers en rollers. Het meest bekend zijn postduiven waarmee snelheidswedstrijden over verschillende afstanden gehouden worden. De postduif die met de hoogste snelheid een bepaalde afstand heeft gevlogen – de meeste meters per minuut – en zijn hok binnen gaat, heeft gewonnen en krijgt daarmee voor de liefhebber veel sportieve en financiële waarde. Duiven zijn zeer gehecht aan hun woonplek en hebben de eigenschap om die terug te vinden.

Postduivenhouders gebruiken de bijzondere gave van het oriëntatievermogen van de postduif om over vele honderden kilometers het hok terug te vinden. Behalve het oriëntatievermogen zijn uithoudingsvermogen en karakter vereist om goed in een vliegwedstrijd te kunnen presteren. Met de vliegtippler worden door de Nederlandse Vliegtippler Club (NVC) vliegwedstrijden gehouden in duurvliegen. Deze wedstrijden worden thuis gehouden. Er moet met minimaal drie duiven gestart worden. De wedstrijd eindigt op het moment dat de eerste duif landt. De vliegtippler vliegt volledig uit vrije wil en moet tijdens de wedstrijd in de buurt van het hok blijven vliegen.

Vluchten van 12 uur zijn voor geoefende groepjes tipplers geen enkel probleem. Om een zo lang mogelijke vliegduur te bereiken, moeten tipplers kalm vliegen, zodat het vliegen hen zo weinig mogelijk vermoeid. In verenigingsverband worden met rollers zoals de Birmingham-, Oosterse en Galatzerroller in Nederland via de Vliegroller Club Nederland (VCN) en de Nederlandse Birmingham Roller Club (NBRC) wedstrijden gehouden, zowel thuis als vanaf een vliegkist. Liefhebbers van de rollersport genieten van duiven, die hun normale vlucht onderbreken voor het maken van rasgebonden acrobatische figuren. Bij wedstrijden wordt het aantal keren dat de duiven figuren (rol, schroef, molen) maken geteld en de stijl beoordeeld.

Wegwijzer voor het uitzoeken van een duivenras

1. Reden voor het houden van duiven: a) Gewoon in een volière om naar te kijken en eventueel fokken voor een tentoonstelling. Ga naar 2. b) Om wedstrijden mee te vliegen waarbij het er om gaat welke duif het snelste een bepaalde afstand aflegt. Ga naar 3. c) Om mee te vliegen gewoon voor de lol. Ga naar 4. d) Om wedstrijden mee te vliegen waarbij het gaat om de hoogte, tijdsduur of de vertoonde vliegfiguren. Ga naar 5. 2. Voor sierduiven in het algemeen kun je het beste contact opnemen met een plaatselijke kleindierenvereniging of sierduivenvereniging voor advies. Als je nog niet weet welk ras je wilt gaan houden, is het nuttig om een landelijke tentoonstelling te bezoeken. Hier worden vele rassen geëxposeerd en dit is een goede hulp bij het maken van een keuze. Voor algemene informatie over tentoonstellingen en adressen van plaatselijke verenigingen kun je je het beste wenden tot de NBS (Nederlandse Bond van Sierduivenliefhebbers-verenigingen). 3. Als je duiven wilt houden voor snelheidswedstrijden, denk je natuurlijk aan postduiven. Neem dan contact op met een plaatselijke postduivenvereniging of met de NPO (Nederlandse Postduivenhouders Organisatie).

4. Je wilt met je duiven vliegen, zonder deel te nemen aan wedstrijden, gewoon voor je plezier. Dan zijn er vele mogelijkheden. Enkele van die mogelijkheden zijn: a) Hoogvliegers; dit zijn duiven die in een groep of alleen hun rondjes vliegen op grote hoogte, vaak zo hoog dat ze sommige periodes van de vlucht niet te zien zijn. Enkele rassen zijn Wener, Boedapester, Servische, Nederlandse hoogvliegers en nikojewers. De laatste zijn solovliegers. b) Tuimelaars; deze duiven maken tijdens het vliegen enkelvoudige achterwaartse salto’s. De duiven vliegen over het geheel een stuk lager dan de voorgaande groep, waardoor we beter kunnen genieten van hun kunsten. De Turkse- en oud-Duitse ekstertuimelaars behoren tot deze groep. c) Rollers; ook deze duiven maken achterwaartse salto’s, meerdere achter elkaar en wel zo snel dat de verschillende salto’s onderling niet te onderscheiden zijn. De Birmingham, Oosterse en Galatzer rollers zijn de meest typische vertegenwoordigers van deze groep. d) Duikvluchtduiven zijn voor het merendeel afkomstig uit Turkije, Griekenland en het Midden-Oosten. Het is de bedoeling dat deze duiven zich op een signaal van hun verzorger in een snelle duikvlucht naar beneden storten. Tot deze groep behoren de dunek en o.a. de Syrische wamduif. e) Ringslagers worden gehouden voor hun specifieke gedrag tijdens de balts. Als de doffers bij hun vrouwtjes gelaten worden, zullen ze al vleugelklappend rondom hun vrouwtje vliegen. Tot de groep ringslagers behoren o.a. de Rijnlandse en Anatolische ringslagers en het speelderke. Voor informatie over al dit soort duiven kun je contact met ons opnemen. Het meest bekend zijn postduiven waarmee snelheidswedstrijden over verschillende afstanden gehouden worden. De postduif die met de hoogste snelheid een bepaalde afstand heeft gevlogen – de meeste meters per minuut – en zijn hok binnen gaat, heeft gewonnen en krijgt daarmee voor de liefhebber veel sportieve en financiële waarde. Duiven zijn zeer gehecht aan hun woonplek en hebben de eigenschap om die terug te vinden.

5. Voor het houden van wedstrijden met duiven zijn er vele mogelijkheden, wij noemen er enkele:
a) Vliegen met hoogvliegers. Voor deze sport worden o.a. de Weense, Boedapester, Hongaarse, Danziger hoogvliegers en Stralsunders gebruikt. De DHC (Deutsche Hochflug Club) organiseert hoogvliegwedstrijden.
b) Vliegen, met de bedoeling dat 3 duiven zo lang mogelijk in de lucht blijven, wordt gedaan met tipplers. Bij dit ras zijn vliegtijden van 15 uur en langer mogelijk. Het wereldrecord staat momenteel zelfs op ruim 20 uur. De belangen van deze sport worden vertegenwoordigd door de NVC (Nederlandse Vliegtippler Club).
c) Vliegen met duiven die tuimelen of rollen, zoals bijvoorbeeld het geval is bij Birmingham-, Oosterse en Mardinrollers en daarbij zoveel mogelijk punten verzamelen, is ook mogelijk. De vereniging die deze sport behartigd is de VCN (Vliegroller Club Nederland).
d) Vliegen met Birminghamrollers en het houden van zogenaamde kitvliegwedstrijden met 20 duiven. De vereniging die deze sport vertegenwoordigd is de BRC (Nederlandse Birmingham Roller Club).
e) Tenslotte het vliegen met zogenaamde ringslagers. Bij deze tak van duivensport is het de bedoeling dat de doffer onder luid vleugel geklap zoveel mogelijk rondjes om zijn duivin heen vliegt. De belangen van deze sport worden behartigd door de Nederlandse Speciaalclub voor Ringslagers, de Smijter en het Speelderken.